قرآن
تَقُولُ لِلَّذی أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِ وَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِ أَمْسِکْ عَلَیْکَ زَوْجَکَ وَ اتَّقِ اللَّهَ وَ تُخْفی فی نَفْسِکَ مَا اللَّهُ مُبْدیهِ وَ تَخْشَى النَّاسَ وَ اللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشاهُ فَلَمَّا قَضى زَیْدٌ مِنْها وَطَراً زَوَّجْناکَها لِکَیْ لا یَکُونَ عَلَى الْمُؤْمِنینَ حَرَجٌ فی أَزْواجِ أَدْعِیائِهِمْ إِذا قَضَوْا مِنْهُنَّ وَطَراً وَ کانَ أَمْرُ اللَّهِ مَفْعُولاً (۳۷)
و آنگاه که به کسى که خدا بر او نعمت ارزانى داشته بود و تو [نیز] به او نعمت داده بودى، مىگفتى: «همسرت را پیش خود نگاه دار و از خدا پروا بدار» و آنچه را که خدا آشکارکننده آن بود، در دل خود نهان مىکردى و از مردم مىترسیدى، با آنکه خدا سزاوارتر بود که از او بترسى. پس چون زید از آن [زن] کام برگرفت [و او را ترک گفت] وى را به نکاح تو درآوردیم تا [در آینده] در مورد ازدواج مؤمنان با زنانِ پسرخواندگانشان -چون آنان را طلاق گفتند- گناهى نباشد، و فرمان خدا صورت اجرا پذیرد.
فعل مضارع ثلاثی مزید ۱ بار استعمال در قرآن صیغه مفرد مذکر مخاطب می باشد.
إِنَّا أَنْزَلْنَا التَّوْراهَ فیها هُدىً وَ نُورٌ یَحْکُمُ بِهَا النَّبِیُّونَ الَّذینَ أَسْلَمُوا لِلَّذینَ هادُوا وَ الرَّبَّانِیُّونَ وَ الْأَحْبارُ بِمَا اسْتُحْفِظُوا مِنْ کِتابِ اللَّهِ وَ کانُوا عَلَیْهِ شُهَداءَ فَلا تَخْشَوُا النَّاسَ وَ اخْشَوْنِ وَ لا تَشْتَرُوا بِآیاتی ثَمَناً قَلیلاً وَ مَنْ لَمْ یَحْکُمْ بِما أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولئِکَ هُمُ الْکافِرُونَ (۴۴)
ما تورات را که در آن رهنمود و روشنایى بود نازل کردیم. پیامبرانى که تسلیم [فرمان خدا] بودند، به موجب آن براى یهود داورى مىکردند؛ و [همچنین] الهیّون و دانشمندان به سبب آنچه از کتاب خدا به آنان سپرده شده و بر آن گواه بودند. پس، از مردم نترسید و از من بترسید، و آیات مرا به بهاى ناچیزى مفروشید؛ و کسانى که به موجب آنچه خدا نازل کرده داورى نکردهاند، آنان خود کافرانند.
جمع مذکر مخاطب یکبار استعمال در قرآن ثلاثی مجرد می باشد.
[رِّمَوَ مِنْ حَیْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ حَیْثُ ما کُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَکُمْ شَطْرَهُ لِئَلاَّ یَکُونَ لِلنَّاسِ عَلَیْکُمْ حُجَّهٌ إِلاَّ الَّذینَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنی وَ لِأُتِمَّ نِعْمَتی عَلَیْکُمْ وَ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ (۱۵۰)
و از هر کجا بیرون آمدى، [به هنگام نماز] روى خود را به سمت مسجدالحرام بگردان؛ و هر کجا بودید رویهاى خود را به سوى آن بگردانید، تا براى مردم -غیر از ستمگرانشان- بر شما حجتى نباشد. پس، از آنان نترسید، و از من بترسید، تا نعمت خود را بر شما کامل گردانم، و باشد که هدایت شوید
ثلاثی مزید باب افعال ۱ بار استعمال صیغه جمع مذکر غایب می باشد.
حُرِّمَتْ عَلَیْکُمُ الْمَیْتَهُ وَ الدَّمُ وَ لَحْمُ الْخِنْزیرِ وَ ما أُهِلَّ لِغَیْرِ اللَّهِ بِهِ وَ الْمُنْخَنِقَهُ وَ الْمَوْقُوذَهُ وَ الْمُتَرَدِّیَهُ وَ النَّطیحَهُ وَ ما أَکَلَ السَّبُعُ إِلاَّ ما ذَکَّیْتُمْ وَ ما ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَ أَنْ تَسْتَقْسِمُوا بِالْأَزْلامِ ذلِکُمْ فِسْقٌ الْیَوْمَ یَئِسَ الَّذینَ کَفَرُوا مِنْ دینِکُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دیناً فَمَنِ اضْطُرَّ فی مَخْمَصَهٍ غَیْرَ مُتَجانِفٍ لِإِثْمٍ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحیمٌ ۳
بر شما حرام شده است: مردار، و خون، و گوشت خوک، و آنچه به نام غیر خدا کشته شده باشد، و [حیوان حلال گوشتِ] خفه شده، و به چوب مرده، و از بلندى افتاده، و به ضربِ شاخ مرده، و آنچه درنده از آن خورده باشد -مگر آنچه را [که زنده دریافته و خود] سر ببرید- و (همچنین] آنچه براى بتان سربریده شده، و [نیز] قسمت کردن شما [چیزى را] به وسیله تیرهاى قرعه؛ این [کارها همه] نافرمانى [خدا]ست. امروز کسانى که کافر شدهاند، از [کارشکنى در] دین شما نومید گردیدهاند. پس، از ایشان مترسید و از من بترسید. امروز دین شما را برایتان کامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانیدم، و اسلام را براى شما [به عنوان] آیینى برگزیدم. و هر کس دچار گرسنگى شود، بىآنکه به گناه متمایل [اگر از آنچه منع شده است بخورد]، بى تردید، خدا آمرزنده مهربان است.
این کلمه باب افعال ثلاثی مزیدصیغه جمع مذکر مخاطب می باشد ودر قرآن دو بار استعمال سده است.
1- یا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمْ وَ اخْشَوْا یَوْماً لا یَجْزی والِدٌ عَنْ وَلَدِهِ وَ لا مَوْلُودٌ هُوَ جازٍ عَنْ والِدِهِ شَیْئاً إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَلا تَغُرَّنَّکُمُ الْحَیاهُ الدُّنْیا وَ لا یَغُرَّنَّکُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ (۳۳)
اى مردم، از پروردگارتان پروا بدارید، و بترسید از روزى که هیچ پدرى به کار فرزندش نمىآید، و هیچ فرزندى [نیز] به کار پدرش نخواهد آمد. آرى، وعده خدا حقّ است. زنهار تا این زندگى دنیا شما را نفریبد، و زنهار تا شیطان می باشدشما رامغرورنساز.
کلمه ( اخشوا) ثلاثی مجرد وجمع مذکرمخاطب امر می باشد.استعمالش در قرآن یکبار می باشد.
وَ مِنْ حَیْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ حَیْثُ ما کُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَکُمْ شَطْرَهُ لِئَلاَّ یَکُونَ لِلنَّاسِ عَلَیْکُمْ حُجَّهٌ إِلاَّ الَّذینَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنی وَ لِأُتِمَّ نِعْمَتی عَلَیْکُمْ وَ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ (۱۵۰)
و از هر کجا بیرون آمدى، [به هنگام نماز] روى خود را به سمت مسجدالحرام بگردان؛ و هر کجا بودید رویهاى خود را به سوى آن بگردانید، تا براى مردم -غیر از ستمگرانشان- بر شما حجتى نباشد. پس، از آنان نترسید، و از من بترسید، تا نعمت خود را بر شما کامل گردانم، و باشد که هدایت شوید.
ثلاثی مجرد جمع مذکرمخاطب ۲ بار استعمال شده در قرآن .
أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذینَ قیلَ لَهُمْ کُفُّوا أَیْدِیَکُمْ وَ أَقیمُوا الصَّلاهَ وَ آتُوا الزَّکاهَ فَلَمَّا کُتِبَ عَلَیْهِمُ الْقِتالُ إِذا فَریقٌ مِنْهُمْ یَخْشَوْنَ النَّاسَ کَخَشْیَهِ اللَّهِ أَوْ أَشَدَّ خَشْیَهً وَ قالُوا رَبَّنا لِمَ کَتَبْتَ عَلَیْنَا الْقِتالَ لَوْ لا أَخَّرْتَنا إِلى أَجَلٍ قَریبٍ قُلْ مَتاعُ الدُّنْیا قَلیلٌ وَ الْآخِرَهُ خَیْرٌ لِمَنِ اتَّقى وَ لا تُظْلَمُونَ فَتیلاً (۷۷)
آیا ندیدى کسانى را که به آنان گفته شد: «[فعلاً] دست [از جنگ] بدارید، و نماز را برپا کنید و زکات بدهید»، و[لى] همین که کارزار بر آنان مقرّر شد، بناگاه گروهى از آنان از مردم [=مشرکان مکّه] ترسیدند مانند ترس از خدا یا ترسى سختتر. و گفتند: «پروردگارا، چرا بر ما کارزار مقرّر داشتى؟ چرا ما را تا مدّتى کوتاه مهلت ندادى؟» بگو: «برخوردارى [از این] دنیا اندک، و براى کسى که تقوا پیشه کرده، آخرت بهتر است، و [در آنجا] به قدر نخِ هسته خرمایى بر شما ستم نخواهد رفت.»
ثلاثی مجرد مصدر مره ۱ بار استعمال در قرآن و اسم است.
وَ أَهْدِیَکَ إِلى رَبِّکَ فَتَخْشى (۱۹)
و تو را به سوى پروردگارت راه نمایم تا پروا بدارى؟»
جمع مذکر مخاطب ۱ بار استعمال در قرآن ثلاثی مجرد .
احادیث
احادیثتصنیف غرر الحکم و درر الکلم / ۱۹۰ / الخوف ثمره العلم ….. ص : ۱۹۰
۳۶۷۶ مَنْ خَشِیَ اللَّهَ کَمُلَ عِلْمُهُ (۱۸۰/ ۵).
هر کس که از خدا ترسید علمش کامل شده.
(غررالحکم باب الخشیه ۲)
اعلم الناس بالله اکثرهم خشیه له :داناترین مردم به خدا اکثر آن هایی هستند که از او ترس دارند.
طب الرضا علیه السلام / ترجمه امیر صادقى / ۲۶۸ / علاج سرگیجه ….. ص : ۲۶۸
و من خشى الشقیقه و الشوصه فلا یؤخر اکل السمک الط
هر کس از دردی که نصف سر و صورت را می گیرد و از دردی که در شکم در اثر باد و نفخ معده بوجود می آید ترس دارد نباید خوردن ماهی ترد و تر وتازه و آبدار را به تاخیر بیندازد.
(غررالحکم الباب الخشیه ۳)
نعم العباده الخشیه :بهترین عبادت ترس است.(منظور ترس از خداست)
(غررالحکم الباب الخشیه ۵)
الخشیه من عذاب الله شیمه المتقین :ترس از عذاب خدا از اخلاق متقین است.
)غررالحکم الباب الخشیه ۷) اذاصطفی الله عبدا جلببه خشیته :هر گاه خداوند بنده ای را دوست بدارد ترس خود را چون بیراهنی بر او ببوشاند.
(غ باب خشیه ۸) غایه المعرفه خشیه : نهایت معرفت و شناخت خداوند بیم و ترس از اوست.
(غ باب خشیه ۶) الخشیه شیمه السعداء :بیم از خدا شیوه نیک بختان است.
نظرات
ارسال دیدگاه برای این نوشته بسته می باشد.