امام خمینی(ره) در وصیتنامه الهی-سیاسی خود و همچنین ضمن فرمانی هشت مادّه‌ای که آذر۱۳۶۱صادر کردند، جمله‌ای ایراد نمودند که بعدها جزء پرکابربردترین تعابیر در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی شد. عبارت «میزان، حال‌فعلی اشخاص است» محتمل معنایی ظریف با شأن‌نزولی ویژه‌ای بوده و نباید به دلخواه و در هر شرایطی دست‌آویز مقاصد افراد گردد. این نوشتار می‌کوشد تا در خلال بررسی تاریخی این تعبیر و مقصود گوینده‌ی آن نمونه‌هایی قرآنی و تاریخی ذکر کند که بر محور همین گزاره قابلیّت توجیه و تفسیر پیدا می‌کنند.