چکیده :
ترجمه کتاب سلام بر ابراهیم ۲
ترجمه حاضر، برگردان عربی متن کتاب”سلام بر ابراهیم۲” صفحات ۷۳تا۸۵ می باشد. این محدوده شامل چند داستان در مورد زندگانی شهید بزرگوار ابراهیم هادی بود. در این ترجمه سعی شده تا از عبارات و اسلوب های اصیل عربی استفاده شود تا خواننده عرب زبان احساس بیگانگی با متن نداشته باشد.
۷۳،۷۴،۷۵،۷۶
کثیرا ما شهدت الذین یتصنعون بالتدین فحینما یطلعون من بیوتهم یستغفرون بالسبحه
لکن بعض هذه الجماعه یتظاهرون بالاستغفار فقط بینما لایحاولون لیحصلوا لمرضاه الله فلعل ان یرتکبوا المعاصی
قد کان یراقب ابراهیم نفسه و یحاسب علیها لکن هذه التصرفات لم تتجل فی حیاته یعنی انه کان یتعامل مع اصدقائه فی غایه البساطه…کان یتحدث، یمزح، یضحک….
و لو کنتم متعاملین معه لوجدتموه محاسبا على نفسه…
هذه المعنویات تنشئ من مجالسته مع الکبار و العلماء و محاضری المواکب.
کان یذهب الى المسجد کثیرا و یستفید من کلامهم. ابراهیم ما اصبح رادودا بالسهوله بل کان یحضر لدى المحنکین و یطلب منهم ان یساندوه فی طریق خدمه اهل البیت.
سماحه الحاج ترابی کان أحد منهم. ذهبنا مع ابراهیم الی بیته وهو من الروادید المخلصین المحنکین…کان یجلس ابراهیم امامه خاضعا ویقول له: سماحه الحاج! جئت لکی تساعدنی فی طریق خدمه الحسین(ع). یحب ابراهیم کثیرا وعلّمه کل ما لدیه من الأشعار والاطوار التأبینیه.
انتقل ابراهیم وأسرته الى القریب من الشارع “زیبا” قبل الثوره الإسلامیه. شارع الذی تنورت أزقته بحضور العلماء الربانیین وکون حوزه الامام القائم العلمیه ومسجد” محمدی” وعشرات الحسینیات هناک یدل على قیمه إیمان سکان هذا الحی.
فی حی ابراهیم، کان یعیش العالم صاحب السمو سماحه العلامه محمدتقی جعفری.
هذا العالم الشریف کان خلیقا جدا و یجتذب اکثر السکان الى نفسه.
یحبه ابراهیم ایضا و کان یحضر فی جلساته و لطمیات التی أقیمت فی بیته.
جاذبیه ابراهیم تجعل ولد العلامه جعفری لکی یحبه کثیرا و أصبح صدیقا حمیما له.
ابراهیم کان یستفید من العلامه و یحبه کثیرا و هذه العلاقه کانت متبادله و العلامه یحبه ایضا بما أنه شاب مومن ثوری.
عندما أصیب ابراهیم فی عملیه “فتح المبین”، زاره علامه فی بیته و کان ضیف أسرته ساعه و ما کان یفعله فی حق أحد عاده.
قال ابن العلامه جعفری فی مقابلته مع الوکالات الخبریه: حینما اصیب ابراهیم و أتوا به الى البیت، طلب منا العلامه حتى نذهب به لزیاره ابراهیم.
عندما ادرک ابراهیم حضور العلامه فی البیت، کان یرید ان یقوم بینما أنه مصاب و قال: یا استاذ! لماذا أتعبتم انفسکم. لیتکم دعونی اتحسن و اتشرف بخدمتکم.
اجابه العلامه: الیوم زیارتکم من واجبنا لأنکم بذلتم انفسکم فی هذا الطریق ثم اضاف: کل مره انت من کان یجیئ و یدرس لکن الیوم دورنا لکی نتلقی الدروس منکم.
خجل ابراهیم بشده و قال حزینا: لاتقل یا استاذ! نحن تراب قدمیک کلما عندنا منکم ادع لنا حتى نصیر من جنود الولایه.
الاخ علی کلیج یحکی قصه ذلک اللقاء هکذا: کنت أمر من الشارع أیه الله سعیدی و فجأه زمرت السیاره لندور…رایت احد الاصدقاء سائقا للسیاره کان یقول: هل تجیئ لزیاره ابراهیم؟ قلت نعم و صعدت السیاره.
حینما شاهدت خلف السیاره اصحبت خجولا و سلمت مؤدبا لأن قاعد خلف السیاره هو العلامه جعفری.
عندما ذهبنا الى بیت ابراهیم بدأ ابراهیم یتحدث بعد مجاملات عادیه و قال: استاذ! نتیقن بکثیر من القضایا فی ساحه المعرکه ثم غیر وضعیه ایدیه الى شکل کروی و قال: اذا کانت هذه الدنیا کهذه الکره لکان مسیطر علیها الامام العصر کسیطره أیدیی و الله ایضا مسیطر و شاهد علیها.
کان یفکر العلامه صامتا بهذا التعبیر العرفانی لابراهیم و بدأ یتحدث عن ذکریاته من المعجزات و الامدادات الغیبیه.
أحد من جیران و اصدقاء ابراهیم اسمه محمد خورشیدی کان یقول: فی الایام التی کان یحضر ابراهیم فی طهران بسبب جراحته، نقلته الى الشارع زیبا و قلت له: این تذهب ابراهیم؟ قال: اذهب الى بیت العلامه جعفری قلت: ذاک العلامه الذی یتحدث فی التلفاز باللهجه الترکیه الغلیظه؟ یمکننی ان اجیئ معک؟
قال: نعم، لا بأس. دخلنا الى بیت العلامه جعفری بینما یحاضر و یلتفون حوله عده من الاشخاص. دخل الغرفه ابراهیم بعصاه و نظر الیه العلامه مفاجئا و قام و استقبله و قال له بلهجته الجمیله: یا سلام ابراهیم! تفضل تفضل…
ذهب بابراهیم الى اشرف المکان فی الجلسه و یقومون الجمیع احتراما له ثم قال العلامه کلاما عجیبا بحیث لو اننی لم اسمعه لما اصدقه. قال العلامه بالالحاف: یا ابراهیم! اذهب و اقعد مکانی فعلینا ان نتلمذ عندک. ما إن قالها العلامه حتى نظرت الى وجه ابراهیم و وجدته خجولا و کان جالسا لدى التلامذه الاخرى و قال: یا استاذ! اقسمک بالله لاتخجلنی!
رجع العلامه الى مکانه بعد المثابره الکثیره و قبل ان یستمر الکلام اقبل على الاصدقاء فی جانبه و قال کلاما لن انساه ابدا…قال: هذا ابراهیم أنه استاذی!
٧٧
العلامه جعفری لم اکن اعرف مکانته العلمیه کثیرا و کنت قد شاهدت محاضراته المتلفزه فقط لکن فهمت هذا الفیلسوف و العالم الکبیر لایتکلم بلاسبب.
مرت الایام حتى استشهد ابراهیم فی والفجر التمهیدی و لم یعلنوا خبر استشهاده لمده لأنهم کانوا یزعمون أنه حی و أسیر لکن فی النهایه تبین أنه أصبح مفقودالاثر…
الشخص الذی أبلغ خبر استشهاد ابراهیم الى العلامه یقول: حینما سمع العلامه خبر استشهاد وفقدان جثمانه حزن کثیرا و ما إن سمعه العلامه حتى نظر الى من حوله و قرأ شعرا کان یصف احواله:
الذین یدّعون أنهم یعرفون الله
لایعلمون کل من عرف الله کل لسانه
هنا ینبغی أن نجیئ ببعض کلمات العلامه التی تناسب شخصیه ابراهیم…
اقوى الناس هم الذین یقدرون على امتلاک انفسهم و إن لایمتلکون شیئا فی هذه الدنیا و فی المقابل اذا یمتلک شخص دنیا و مافیها بینما لایمتلک نفسه، یُعتبر من أضعف الاشخاص
٧٨
السیره العملیه
التحقت بالنادی”ابومسلم” بإداره استاذ شیرغیر فی عام ١٣۵۴. کنت احب المصارعه و قدسمعت هذا النادی فیه مدربون و مصارعون جیدون و کانوا یقولون أن استاذ شیرغیر و محمدی و…یهتمون کثیرا بالصفات الانسانیه و روح المعنویه…دخلت الى هذه البیئه الریاضیه و فی الایام الاولى عرفت ابراهیم و اخلاقه الحمیده هناک کباقی الریاضیین و ماکنت استطیع ان ابتعد عنه و أثرت اخلاقه فی جمیع تصرفاتی.
کنا معا لیلا و نهارا و فی العطلات نلعب الکره الطائره فی مرآب أبی فی الشارع”خاوران”.
مرت الایام و قررت أن التحق بحوزه مجتهدی العلمیه و شجعنی ابراهیم کثیرا على هذا القرار. مرت اربعه عقودا من تلک الایام و رایت فی هذه الاعوام کثیرا من الاصدقاء و المدربین و الاشخاص فی الجامعه و الحوزه و حالیا انا استاذهما. سافرت کثیرا للتبلیغ الى خارج و داخل البلد لکن صدقونی حتى الآن مااستطعت ان اجد شخصا لدیه جمیع میزات ابراهیم.
کنت اصغر منه و کان یراقبنی تماما فی تلک الایام و یحضر کمدربی فی اکثر المباریات.
٧٩
فی تلک الایام تصادقنا مع ابراهیم و لا تزال تستمر هذه الصداقه و یراقبنی ایضا حالیا. فی الشهر الاخیر حلمته مرتین وساعدنی. والمره الاخیره قبل عده ایام کنت ارید ان افعل شیئا لکن جاء ابرهیم ناصحا و قال لی: لاتقم بهذا الشیئ لهذه الاسباب.
استطیع أن اشرح سیره ابراهیم العملیه بکل ما تعلمت من العلماء والحوزه هکذا: الموضوع الاول هو السیر والسلوک بعض اهل العرفان، یعتزلون عن الناس ویمارس التهجد والذکر ویتجنبون اهل الدنیا والمادیات محاولا وصول الى الله.
بعض آخر یعتبرون أن السیر والسلوک هو زیاره الکبار ویعتزلون عن اهل الدنیا ویذهبون الى کربلاء ومشهد ومکه و…
وبعض آخر من اهل العرفان یشتغلون بالعلم والمطالعه والبحث وتالیف الکتاب وهکذا یواصلون طریق العباده حتى یصلون الى الله لکن یختلف سلوک ابراهیم معهم وهو التعایش بین الناس فی المجتمع. کان قد یتعاطف مع الناس ویأکل الطعام معهم خاصه الشباب لکن لم یلوث روحه بالامور المادیه ویمارس التاثیر على القلوب وارشادها بشتى الطرق وهو سیره النبی واهل بیته الاطهرین…کان النبی بین الناس و یحاول للغایه حتى یعرف الله للناس.
الموضوع الثانی هو مهارات اتصال ابراهیم. ما وجدت شخصا یستطیع أن یتواصل مع کافه الاشخاص کابراهیم.
٨٠
کان صدیقا لأشقائه فی الاسره وحینما عرفنی سرعان ما تواصل مع ابی واخی کانهم ذوی العلاقات منذ الاعوام.
کان یصادق بالسرعه مع مختلف المهن والاشخاص الذین کانوا أکبر أو اصغر منه بالسرعه وحتى یصادق المتهتکین بالسهوله الذین کانوا یعیشون فی حینا ویتحدثون عن ذنوبهم متهورین. جمیع تلک العلاقات کانت هادفه وفی الحقیقه کل تصرفاته کانت هکذا وهدفه إرشاد الناس الى الله…
کنت أشاهد بعض الاحیان طفلا فی المرحله التمهیدیه بدراجته الهوائیه امام بیته یتحدث معه ابراهیم بما أن الطفل کانت لدیه مشاکل أسریه ویعتبر ابراهیم مؤتمنا له ویتحدث معه ابراهیم ساعات حتى یحل مشکلته لکن لقد شاهدت بعض الاحیان أن ابراهیم حینما یواجه شخصا عدیم الاراده للمشی فی طریق الحق، لقطع علاقته معه ویستمر صداقته مع الاشخاص الذین کان فیهم قلیل من الانسانیه.
ولو یشعر بعدم وجود مجال الارشاد إما لایبدأ بالعلاقه رأسا وإما لایستمرها. على سبیل المثال لاتعتنی بعض الزورخانات فی حینا بالقیم وحاول لتغییرها لکن لم ینجح و لم یستمرها…
بمرور الایام واقتراب ایام الثوره لقد شاهدنا نتائج هذه الصداقات. نجح ابراهیم فی تربیه افضل انصار الثوره من بین المتهتکین والمنحازین واصبح جمیع رفاقه من خیر الایادی الثقافیه والثوریه فی الحی.
میزه ابراهیم الاخرى التی یمارسها فی علاقاته مع الاشخاص المختلفه هی حسن الظن کما ورد فی الروایات أن افضل درجات الایمان کونک ترى نفسک أقل الناس
٨١
و علیک الترکیز علی میزاته الحسنه وابراهیم کان مصداق هذه الروایه.
ولو یصادق شخصا ویعترضون علیه بسبب هذه الصداقه، لقد طرح میزاته الحسنه ولم یتطرق الى عیوبه. ما رایته آمرا أو ناهیا وانما یجعل الشخص تارکا اخطائه بالعمل دون اللسان.
انه کان یطبق هذه الروایه تماما: کونوا دعاه الناس بغیر ألسنتکم.
هناک ایضا قضایا أخرى لابد أن اقولها: التباهی احد المواصفات بین الشباب والمراهقین یعنى أنهم یحبون أن یلفتوا انتباه الآخرین وبعد أن یکبروا، یحبون أن یصبحوا ذی المهنات الراقیه وربما موظفین وهذا طبیعه کثیر من الناس.
کان یکره التباهی امام الآخرین ویسعى للمجهولیه وعندما انتصرت الثوره، اقترح له المرحوم السید داوودی الذی کان صدیقه و مربیه و رئیس اللجنه الریاضیه، مسؤولیه موظفیه لکن لم یقبلها.
کان عاشق المجهولیه من قبل الثوره وهذا بقی فی ذاکرتی وکان یحب أن یکون مجهولا مع انه کان مصارعا معروفا لکن لم یحاول ابدا للوصول الى البطوله و المنتخب الوطنی و هذا سر عظمته لأنه لم یحاول للشهره.
إنه قد اعتصم بأم ابیها لانه سمع أن فاطمه الزهراء اکثرمجهولیه بین المعصومین بما أن لیس لدیها قبر ولم یسجل المؤرخون الوقایع الکثیره حولها ولم تورد الروایات منها إلا قلیلا.
٨٢
لکن رفع الله مقامها المجهول الى حد یقول عنها الائمه المطهرون: نحن حجج الله على خلقه وجدتنا فاطمه حجه علینا.
الموضوع الآخر عن شخصیه ابراهیم هو الحکمه. تستخدم هذه الکلمه فی المفاهیم القرآنیه کثیرا وأنها کون الانسان بحیث یعرف مکانته ویحاول فی طریق الله محاوله مفیده وهذا ما یسمونه بالعمل الحکیم وتتجلی الحکمه بکل ما تعنی الکلمه من سلوک ابراهیم…
لاتجدون وصیه أو کلمات جمیله منه وإنما ترک رساله أو رسالتین لکن تجدون کثیرا من التصرفات الحکیمه والمؤثره منه ویؤیدها کثره الاشخاص الذین یهتدون به.
میزته الاخرى هی الهدوء یعنی أنه لن یغضب فی مواجهه الاشخاص و مارأیت منه نزاعا بینما آنذاک کثیر من الاشخاص کانوا یحبون النزاع لکنه یتصرف بصوره مدروسه.
ولو یشاهد احد من اصدقائه ماشیا على طریق الخطأ، لقد یبتعد عنه لمده و هذا یؤدی الى أنه یفهم اخطائه…
میزه ابراهیم الاخرى هی العزه حیث کان یتصرف کانه یتمتع بکل النعمات الدنیویه بینما ترعرع یتیما فی الصعوبه لکن إستطاع أن یکسب دخله بالعمل فی السوق وفی النهایه أنفقه کله للآخرین. لاتجعله الفرص المتمیزه متحمسا ولا فقد الفرص آسفا.
وهذه الممیزات کلها جعلته الشخصیه الاسطوریه. آخر میزه ابراهیم التی بقیت فی ذاکرتی هی الفکاهه حیث کل تصرفاته کانت مقرونه بالهزل والضحکه وهذا یؤدی الى الازدیاد فی جاذبیه کلامه وسلوکه. کان یتحدی اصدقائه فی الکره الطائره والمصارعه وایضا کان مبتسما دوما وهذا یجعل کل من رافقه لایتعب.
٨٣
الموکب
فی بدایه الخمسینیات کان الوضع الثقافی فی حینا فی شارع”زیبا”غیر مناسب للغایه حیث أنه کان فی السابق حیا دینیا لکن لفسده شباب الجیل الجدید وفی هذه الظروف التی یمر بها الحی دخله ابراهیم وسکنوا فی بیت خالته التی کانت جارتنا لکن هذا ابراهیم کان یختلف مع ابراهیم الذی قد رایته فی السنوات الماضیه. ذلک کان مراهقا محبا للکره الطائره لکن هذا مصارع مثالی وکان یتحدث عنه کل شباب الحی ویجری اسمه على السنه…احد یقول: أنه صدیق حقیقی جدا وشخص یقول: أنه بطل لامنافس له فی المصارعه وشخص أخر یقول: یا له من قوه لایستطیع احد أن یرفع رجل ابراهیم من الارض و شخص…
صدقونی أن جمیع الشباب انجذبوا الیه دون أن یفهموا وعندما کان یذهب الى الزورخانه، یرافقه جمع من الشباب. أقسم أن شخصیه ابراهیم أرشدت کثیر من الضالین الى صراط مستقیم.
کنت قد أشاهد أن عده من الشباب الذین کانوا یرتکبون الذنوب ویشربون الخمر، ترکوا ماضیهم من أجل ابراهیم واتبعوا هذه الاسوه الحدیثه فی حیاتهم.
٨۴
احد من الشباب الذین کانوا فی حینا آنذاک اسمه عبدالله مسکر حائز شهاده بکالوریوس وکان خلیقا جدا ویعد من معارضی شاه ایران وصدیق حمیم لابراهیم. یوما من الایام کنا نلعب الکره الطائره جمیعا واذا بعبدالله یأتی ویسلم ویقول: اصدقاء! نرید أن نؤسس الموکب لشباب الحی ولیس هدفنا مجرد النعی وقرائه القرآن فقط بل نریدها مکانا للتفقد بین الاصدقاء حیث نلتقی مع بعض اسبوعیا. اتفقنا جمیعا وکنا نجتمع اسبوعیا وفق مقترح عبدالله مسکر. إن الموکب کان محفوفا بالبرکات التی لاتعلمونها. بدأ بتعلیم القرآن نفس عبدالله وتعلمنا قرائه القرآن أنا وکثیر من شباب تلک الدوره فی هذه الهیئه ثم بدأ بالمحاضره عن تفسیر القرآن و القضایا الیومیه لنا حیث أنه کان اکثر ثقافه بالنسبه الى الجمیع.
إن الشباب کانوا متحمسین للموکب الى حد لو کانوا فی اقصى المدینه لحضروا فی جلسات الموکب دون التأخیر وابراهیم ایضا کان من الملتزمین بجلسات الموکب وهذا یجعل الشباب اکثر رغبه بحضور جلساتها. أتذکر فی ایام الثوره، یمهد هذا الموکب مجال معرفه الثوره والامام الخمینی لجمیع الاصدقاء.
انتصرت الثوره وبدأت ایام الجهاد و الحرب المفروضه. لقد دققت ووجدت کثیرا من الاشخاص الذین کانوا یعانون من المشاکل الحاده، مرافقی ابراهیم فی المعرکه بینما لایرجو احد الى ارشادهم وأستشهدا منهم. إننی کنت قد أشاهد تغیراتهما المعنویه لکن تسائلت: هل هما من اهل الجنه؟ کیف وضعهما هناک؟
رأیتهما فی الرؤیا نفس تلک اللیله ذوی مکانه رفیعه للغایه.
٨۵
وفی ذمره اهل الجنه وبالتالی تیقنت أنهما من مقربی الله تبارک و تعالى. مرت الایام وفی کل اجازه کان یرجع ابراهیم الا أنّه کان ینوّر بحضوره اجتماع الرفاق. مره حلمته قد رجع للاجازه وکنت أشتاق الیه کثیرا. صباحا ذهبت الی بیته قلقا متسائلا: لا یمکن مزاحمه الناس من أجل نوم فقط؟!
بعد دقائق ظهر ابراهیم امام الباب وفرحت الى حد لایوصف. عانقنا بعضنا البعض فسئلنی: من أین فهمت أننی جئت؟ قلت: القلب یهدی الى القلب…أحبک الى حد کلما تجیئ للاجازه احلمک. مع أن الفرصه کانت قصیره لکن لم ننسى ابدا کل ایام التی کنا معا لیلا و نهارا و نلعب الکره الطائره. کنا نستعرض ذکریاتها و نضحک.
أتذکر أننی قد رأیته آخر مره التی کان متجها الى المعرکه قائلا لی بصوره خاصه: أنا ذاهب، لیس لک شیئ معی؟ کان متاکدا بأنه آخر لقائنا وتحدثنا حول أیام الکره الطائره الجمیله ایضا فتوقف ابراهیم ثم قال: إننی أهیئ الکره والشبکه هناک حتى تصلون…قالها و ذهب…
مضت السنوات ووفقنی رب العالمین لإنشاد الاشعار عن الموضوعات المختلفه لکننی أنشدت أول شعری عن ابراهیم وسیرته:
تنورت دارنا لأن یمر بزقاقنا ربانی متواضع حیث فی کل خطوته یوجد حب الکمال والطیر. إنه هادی العشق ویا له من نزاهه ونقاوه یبدو أنه کلام من الله حینما تنورت الفؤاد بآیاته هذه الآیه کضوء على مصباح الهدایه وإنما هو باحث لقائه وعطشان الى حد لایمکن أن یتجرع ویرتوی لأنه اکثرعطشا وحاجه الی الله…
منبع ترجمه
در محضر علما
بارها افراد به ظاهر مذهبی را دیده ام که وقتی از خانه خارج می شوند، تسبیحی در دست دارند و به استغفار مشغول هستند. اما برخی از این جماعت، فقط استغفار ظاهری دارند و هیچ کاری را بخاطر خدا انجام نمی دهند. پای گناه که برسد معلوم نیست چه می کنند؟
ابراهیم اهل مراقبه و محاسبه بود. از اعمال خود مراقبت می کرد و از خودش حساب می کشید.
اما این مسائل در ظاهر زندگی او هیچ نمودی نداشت. یعنی در مقابل دیگران و در کنار دوستان، بسیار عادی و ساده ظاهر می شد. می گفت، شوخی می کرد، می خندید و…
بایدبا ابراهیم رفت و آمد می کردید تا متوجه اخلاص در اعمال و محاسبه و مراقبه او می شدید.
این معنویت از پای درس علنا و بزرگان و سخنران های هیئت به دست آمده بود. او مرتب به مسجد می رفت و از کلام بزرگان استفاده می نمود.
حتی برای مداحی، باید گفت که ابراهیم یک شبه مداح نشد. او بارها در محضر افراد پیشکسوت حضور می یافت و از آنها می خواست در نوکری خاندان اهل بیت(علیهم السلام) او را یاری کنند.
حاج آقا ترابی یکی از این افراد بود. با ابراهیم منزل ایشان رفتیم. حاج آقا ترابی از مداحان با اخلاص و پیشکسوت بود. ابراهیم دوزانو در مقابل ایشان می نشست و می گفت: حاج آقا، اومدم که من رو برای نوکری امام حسین(ع) کمک کنید.
حاج آقا ترابی هم خیلی ابراهیم را دوست داشت. هر چه شعر و سبک بلد بود به او یاد می داد.
امد از قبل انقلاب، منزل مسکونی خانواده ابردهیم به اطراف خیابان زیبا منتقل شد. خیابانی که هر کوچه و محله آن، به نور یکی از علمای ربانی منور بود. حوزه علمیه امام القائم و مسجد محمدی و ده ها حسینیه، ارزش ایمان مردم این محله را نشان می داد.
در محله ای که ابراهیم حضور داشت، یک عالم بزرگوار زندگی می کرد. علامه محمدتقی جعفری.
این علامه بزرگوار، اخلاق بسیار خوبی داشت و اکثر اهالی را جذب می کرد. ابراهیم نیز به ایشان علاقه داشت و در جلسات و هیئت هایی که در منزل ایشان برگزار می شد، حضور داشت.
جاذبه شخصیت ابراهیم باعث شد که پسر علامه جعفری نیز بسیار به ابراهیم علاقه پیدا کند و از دوستان نزدیک او گردد.
ابراهیم از محضر این عالم وارسته استفاده می کرد و به ایشان علاقه فراوانی داشت. این ارتباط دوطرفه بود. علامه نیز ابراهیم را به عنوان یک جوان مومن انقلابی بسیار دوست داشت.
زمانی که ابراهیم در عملیات فتح المبین مجروح شد، علامه جعفری برای ملاقات به منزل ابراهیم آمد و ساعتی مهمان خانواده ایشان بود. کاری که معمولا برای کسی انجام نمی داد!
علی جعفری فرزند علامه در مصاحبه با خبرگزاری ها می گوید: وقتط ابراهیم هادی مجروح شد و او را به منزل آوردند. علامه از ما خواست تا ایشان را به ملاقات ابراهیم ببریم.
وقتی ابراهیم متوجه حضور علامه در منزل شد، با آن وضعیت خواست از جا بلند شود و گفت؛ استاد، شما چرا زحمت کشیدید. ما خوب می شدیم خدمتتان می آمدیم.
علامه جواب دادند: وظیفه ماست که به شما سر بزنیم، شما جانتان را در این راه گذاشته اید. امروز وظیفه ماست که به شما سر بزنیم.
بعد علامه ادامه داد: هر بار شما می آمدید و درس میگرفتید، امروز نوبت من است که از شما درس بگیرم.
ابراهیم که خیلی شرمنده شده بود با ناراحتی گفت: استاد نفرمایید. ما خاک پای شما هستیم. هر چی داریم از شماست. دعا کنید سرباز راه ولایت باشیم…
برادر علی کلیج حکایت آن روز را اینگونه توصیف میکند: داشتم از کنار خیابان آیت الله سعیدی رد می شدم که یک ماشین لندور برایم بوق زد! برگشتم و دیدم که یکی از رفقا پشت فرمان ماشین نشسته و گفت: میای ملاقات آقا ابرام؟
گفتم: بله و پریدم بالا.
همینکه به عقب نگاه کردم، خیلی خجالت کشیدم. با ادب سلام کردم. علامه محمدتقی جعفری پشت سرم نشسته بود.
وقتی به منزل ابراهیم رفتیم، بعد از تعارفات معمول، ابراهیم شروع به صحبت کرد و گفت:
استاد، ما توی جبهه به خیلی از مسائل یقین پیدا می کنیم.
بعد دستش را شبیه یک دایره کرد و گفت: اگر دنیا مثل این کره باشد، امام زمان(عج) مانند این دست های من به دنیا احاطه دارد. خداوند نیز بر تمام دنیا شاهد و ناظر است.
علامه در سکوت، به این تعابیر عرفانی ابراهیم فکر می کرد. بعد هم ابراهیم شروع به بیان خاطراتی از معجزات و امدادهای غیبی کرد.
محمد خورشیدی از همسایگان و دوستان ابراهیم می گفت؛ در ایامی که ابراهیم بخاطر مجروح بودن در تهران حضور داشت، یک روز با موتور او را به خیابان زیبا رساندم. گفتم: آقا ابراهیم کجا بسلامتی؟
گفت: میروم منزل علامه جعفری.
گفتم: همون علامه که لهجه غلیظ ترکی داره و توی تلویزیون صحبت میکنه؟ من هم میتونم بیام؟
گفت: بله، بیا اشکالی نداره.
وارد منزل علامه جعفری شدیم. ایشان مشغول صحبت بود و چند نفری در اطراف علامه نشسته بودند.
ابراهیم با عصای زیر بغل وارد اتاق شد. علامه یکباره نگاهش به در افتاد. از جا بلند شد و به استقبالش آمد. بعد با همان لهجه زیبا گفت: به به آقا ابراهیم، بفرمایید، بفرمایید.
ابراهیم را با خودش بالای مجلس برد. همه به احترام او بلند شدند. بعد علامه حرفی زد که بسیار عجیب بود. من اگر خودم نمی شنیدم باور نمی کردم.
علامه با اصرار گفت: آقا ابراهیم، برو جای من بشین، ما باید شاگردی شما را بکنیم.
تا علامه این جمله را گفت، نگاه کردم به صورت ابراهیم.
مثل لبو سرخ شده بود. همان جا کنار شاگردها نشست و گفت استاد تو رو خدا ما رو شرمنده نکنید علامه بعد از اصرار زیاد به جای خودش برگشت. قبل از اینکه بحث خود را ادامه دهد، رو به دوستانی که درکنارش بودند جمله ای گفت که خوب به یاد دارم علامه فرمود این اقا ابراهیم استاد بنده هستند.
من چیز زیادی از درجات علمی علامه جعفری نمی دانستم، فقط دیده بودم که مرتب در تلویزیون سخنرانی می کند. اما همین قدر می فهمیدم که کلام این فیلسوف وعالم بزرگ بی دلیل نیست.
روز ها گذشت تااینکه ابراهیم در عملیات والفجر مقدماتی به شهادت رسید.
مدتی خبر شهادت ابراهیم را اعلام نکردند فکر می کردند که او زنده و اسیر باشد تا اینکه خبر گمنامی ابراهیم پخش شد.
کسی که خبر را برای علامه برد، می گوید علامه جعفری وقتی خبر شهادت ومفقود شدن پیکر ابراهیم را شنید خیلی ناراحت شد.
ایشان بلافاصله بعد از شنیدن خبر، نگاهی به اطرافیان کرد و در وصف ابراهیم یک بیت شعر قرائت کردند که متناسب باحالات او بود:
این مدعیان درطلبش بی خبرانند
آن را که خبر شد خبری باز نیامد
بد نیست در این جا عبارتی از علامه بیاوریم که مناسب شخصیت ابراهیم است: قدرتمند ترین افراد کسی است که قدرت مالکیت برخود را داشته باشد اگر چه در این دنیا مالک هیچ چیزی نباشد.
بالعکس اگر گسی مالک همه دنیا باشد ولی از مالکیت بر خویشتن محروم باشد، چنین شخصی را باید ناتوان ترین اشخاص محسوب کرد.
سیره عملی
حدود سال ۱۳۵۴ بود که به باشگاه ابومسلم با مدیریت استاد شیرگیر رفتم. علاقه به کشتی داشتم و شنیده بودم در این باشگاه، مربیان و کشتی گیران خوبی هستند. میگفتند: استاد شیرگیر و محمدی و… به صفات انسانی و معنوی بیشتر اهمیت میدهند. وارد این محیط ورزشی شدم. در همان روزهای اول، مانند بسیاری از ورزشکاران، با ابراهیم هادی و اخلاق خوب او آشنا شدم. دیگر نتوانستم از او جدا شوم. ناخواسته اخلاق ابراهیم در تمام رفتارهایم تاثیر گذاشت. دیگر شب و روز باهم بودیم. روزهای تعطیل هم در محل گاراژ پدرم در خیابان خاوران والیبال بازی میکردیم.
روزها گذشت و تصمیم گرفتم به حوزه علمیه حاج آقا مجتهدی بروم. ابراهیم مرا در این مسیر بسیار تشویق کرد. چهار دهه از آن روزها گذشته، در این سالها، من دوستان و مربیان و افراد بسیاری را در دانشگاه و حوزه دیده ام، اکنون مدرس دانشگاه و حوزه هستم. سفرهای تبلیغی بسیاری به داخل و خارج از کشور داشتم. اما باور کنید هنوز نتوانستم نفر دومی را پیدا کنم که ویژگی های ابراهیم را در خودش جمع کرده باشد.
من از او کوچکتر بودم، آن روزها در همه جا هوایم را داشت. حتی در بیشتر مسابقات، بعنوان مربی من، در کنار تشک قرار میگرفت.
من از همان ایام با ابراهیم دوست شدم و این دوستی هنوز هم ادامه دارد! او همین حالا هم مراقب من است. در همین یک ماه اخیر دوبار در عالم رویا به سراغم آمده و در مسیر زندگی مرا کمک کرده. آخرین بار همین چند روز پیش بود که میخواستم کاری را انجام دهم. ابراهیم آمد و مانند برادر بزرگتر مرا نصیحت کرد و گفت: به این دلیل این کار را نکن!
اما با آنچه در حوزه و در محضر علما فهمیدم، میتوانم روش زندگی یا سیره عملی ابراهیم را اینگونه شرح کنم:
اولین موضوع بحث، سیر و سلوک است. برخی از اهل معرفت، راه جدایی از مردم و شب زنده داری و ذکر را در پیش میگیرند. از امور مادی دوری میکنند و خود را از اهل دنیا جدا میکنند. آنها اینگونه سعی میکنند به خدا برسند. برخی دیگر مسیر سیر و سلوک را در رفتن به زیارت بزرگان میدانند. از اهل دنیا فاصله گرفته و راه کربلا و مشهد و مکه و…در پیش میگیرند.
دسته دیگر از اهل معرفت، مشغول علم می شوند. مطالعه، تحقیق و نگارش کتاب و…اینگونه مسیر بندگی را در پیش میگیرند تا به خدا برسند. اما سلوک ابراهیم هادی به گونه ای دیگر بود. سلوک او در بین مردم و در دل جامعه بود. او همدل و هم غذا با مردم بخصوص جوانان بود، اما با این حال خود را آلوده دنیا نکرد. او روش های مختلف را به کار گرفت تا در دل مخاطب نفوذ کند و آنها را به راه خدا هدایت کند. این دقیقا همان روشی است که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و اهل بیت (علیهم السلام) بکار میبرند.
نبی خدا در میان جامعه بود و تمام تلاش خود را بکار میگرفت تا مخاطب خود را با خداوند آشنا کند. موضوع بعدی، مهارت های ارتباطی ابراهیم است. در کمتر کسی دیدم که بتواند مثل ابراهیم، با تمام افراد ارتباط بگیرد. در خانواده با برادرش رفیق بود. وقتی با بنده آشنا شد، خیلی زود با برادر و پدر من ارتباط گرفت، گویی سالهاست همدیگر را میشناسند!
با افراد مختلف و در مشاغل مختلف دوست میشد. با افرادی که کوچک یا بزرگتر از خودش بودند خیلی سریع رفیق میشد. ما در محل افراد فاسق داشتیم که به راحتی از کارهای زشت خود حرف می زدند، ابراهیم خیلی راحت با آن ها رفیق می شد. البته تمام این ارتباط گرفتن ها هدفمند بود. ابراهیم از تمام کارهایش هدف داشت، هدف او هم فقط هدایت افراد به سوی خدا بود. گاهی وقت ها می دیدم که پسر بچه دبستانی، با دوچرخه اش به جلوی منزل ابراهیم آمده و ساعت ها با او مشغول صحبت است!
او مشکلاتی در خانواده داشت و ابراهیم را امین خود می دانست. ابراهیم به اعتماد او پاسخ مثبت می داد و ساعت ها برایش حرف می زد تا مشکل او برطرف شود.
اما برخی زمان ها شاهد بودم که ابراهیم، وقتی می دید طرف مقابل به هیچ وجه نمیخواهد در نسیر صحیح قدم بردارد رابطه اش را ققطع می کرد. او با کسانی رابطه دوستی را ادامه می داد که رگه هایی از انسانیت در وجودشان می دید. اگر می دید که زمینه هدایت نیست، یا وارد نمی شد یا ادامه نمی داد. مثلا برخی زورخانه ها در محل بودند که به امور ارزشی اهمیت نمی دادند، ابراهیم تلاش کرد تا تغییری در آنها ایجاد کند، اما نتوانست و دیگر ادامه نداد. به مرور که روزها گذشت و به ایام انقلاب رسیدیم نتیجه این دوستی ها را مشاهده کردیم. اینطور بگویم که او از میان برخی افراد فاسق و یا برخی آدم های بی خط، بهترین نیروها را برای انقلاب تربیت کرد. تک تک کسانی که با ابراهیم همراه بودند، بهترین نیروهای فرهنگی و انقلابی در سطح محل شدند. ویژگی بعدی ابراهیم که در برخورد با افراد مختلف در نظر میگرفت، “مثبت اندیشی” است. در روایت آمده است که بالاترین درجه ایمان، این است که خودت را از تمام مردم پایین تر ببینی.
همچنین در برخورد با هر کسی به نکات مثبت آن شخص توجه کنی. ابراهیم مصداق این حدیث بود. اگر با شخصی دوست می شد و دیگران اعتراض میکردند، نقاط مثبت رفتاری شخص مقابل را مطرح میکرد و نقاط ضعف را مطرح نمیکرد.
ندیدم که ابراهیم به کسی امر و نهی کند. او بدون اینکه حرفی بزند و در عمل، کاری میکرد که طرف مقابل، اشتباهاتش را ترک کند. ابراهیم به این دستور اهل بیت علیهم السلام دقیقا عمل میکرد که میفرماید: مردم را (به سوی خدا) دعوت کنید، (با وسیله ای) بغیر از زبان.
از دیگر مطالبی که باید بیان کنم اینست که؛ در میان جوانان و نوجوانان، خودنمایی کردن یکی از ویژگی هاست یعنی جوانها دوست دارند در مقابل دیگران جلب توجه کنند، وقتی کمی بزرگتر می شوند، دوست دارند شغل خوب و شاید کار مدیریتی داشته باشند. این طبیعت بسیاری از مردم است.
ابراهیم از جلوه کردن در مقابل دیگران بیزار بود. حتی کاری می کرد که اصلا دیده نشود! وقتی انقلاب پیروز شد، مرحوم آقای داودی که دوست و مربی او بود، مسئول سازمان تربیت بدنی شد. او پیشنهاد کرد که ابراهیم وارد سازمان شده و کار مدیریتی قبول کند، اما او کار مدیریتی را نپذیرفت.
یادم هست ابراهیم از همان زمان، یعنی از قبل انقلاب عاشق گمنامی بود. دوست داشت بدون سر و صدا کار انجام دهد. او کشتی گیر مطرحی بود. اما هیچگاه دنبال قهرمانی و تیم ملی و…نرفت. عظمت او به همین دلیل بود که دنبال مقام و مطرح کردن خودش نبود.
او از همان زمان به مادر سادات تمسک جسته بود. شنیده بود که حضرت زهرا(علیها سلام) گمنام ترین معصوم ماست. نه مزار مشخصی دارند و نه تاریخ نویسان، مطالب زیادی از آن حضرت نوشته اند. حتی احادیثی که از مادر سادات نقل شده بسیار اندک است، اما خداوند مقامی به گمنامی ایشان داده که امامان ما می گویند: ما حجت خداوند بر شما و مادر ما حجت خدا بر ماست.
موضوع بعد در مورد شخصیت ابراهیم، قضیه حکمت است. در مفاهیم قرآنی عبارت حکمت بسیار به کار رفته. اینکه انسان موقعیت خود را خوب تشخیص دهد و در راه خدا تلاش مفید کند. این را کار حکیمانه میگویند. حکمت به معنای واقعی کلمه در رفتار و حرکات او متجلی بود.
شما وصیتنامه و یا عبارت و یا متن زیبا از ابراهیم نمی بینید. فقط یکی دوتا نامه از او باقی مانده. اما کار حکیمانه و تاثیرگذار، بسیار از او می بینید. تعداد زیاد افرادی که او توانست هدایت کند، تایید کننده ی همین مطلب است.
ویژگی دیگر او متانت بود. او در برخورد با افراد هیچگاه دچار خشم نشد. من از ابراهیم، دعوا کردن سراغ ندارم. در زمانی که بسیاری از افراد عاشق دعوا و… بودند، او رفتار بسیار حساب شده داشت.
اگر می دید یکی از رفقایش مسیر اشتباه می رود، برای مدتی از او فاصله می گرفت. همین کار باعث می شد که طرف مقابل متوجه اشتباه خودش بشود. ویژگی دیگرش عزت و بزرگ منشی بود. طوری برخورد می کرد که گویی تمام از تمام رفاهیات دنیایی برخورد است. گذران زندگی برای او که یتیم بزرگ شد سخت بود، اما با کار در بازار، درآمد لازم را برای خودش کسب کرد. آن پول را هم برای دیگران هزینه می نمود. نه موقعیت های ویژه او را ذوق زده میکرد و نه از دست دادن موقعیت ها او را ناراحت.
این ها از او یک شخصیت اسطوره ای ساخت. اما آخرین سیره ای که از ابراهیم به یاد دارم، شوخ طبعی او بود. تمام کارهای او با چاشنی شوخی و خنده همراه بود. این کار باعث می شد که جذابیت کلام و رفتار او بالا برود. در والیبال و کشتی با دوستانش، اصطلاحا کری خوانی داشت. لبخند همیشه بر لبانش بود، برای همین هیچکس از همراهی با او خسته نمی شد.
هیئت
در اوایل دهه پنجاه وضعیت فرهنگی محله ما در خیابان زیبا اصلا مناسب نبود. آنچه من شاهد بودم، محله ای با پیشینه مذهبی بود که جوانان نسل جدید، آن را افتضاح کرده بودند. در چنین شرایطی بود که ابراهیم هادی به محله ما آمدند. آن ها در منزل خاله ابراهیم که همسایه ما بود ساکن شدند.
اما ابراهیم که من چندسال قبل دیده بودم، با این ابراهیم تفاوت داشت. ابراهیم قبلی یک نوجوان علاقمند به والیبال بود، اما حالا یک کشتی گیر تمام عیار.
یکباره در میان تمام جوانان محل، حرف از ابراهیم زده شد! نام او سر زبان ها افتاد. یکی می گفت: چقدر این ابراهیم با معرفت است، دیگری می گفت: یک پهلوانه. در کشتی حریف نداره. آن یکی می گفت: چقدر این مسر زور داره، هیچکس نمیتونه پای ابراهیم رو از روی زمین بلند کنه، دیگری…
باور کنید ناخود آگاه تمام جوانان محل ما جذب او شدند. وقتی سراغ زورخانه می رفت، شاهد بودم که جمعی از همان جوان ها به دنبالش بودند.
قسم می خورم که شخصیت ابراهیم، بسیاری از همان افراد منحرف را به راه راست هدایت نمود. من شاهد بودم، چندین جوان که همیشه دنبال منکرات و مشروب و…بودند، به خاطر ابراهیم، گذشته خود را ترک کردند. آن ها دائم به دنبال این الگوی جدید زندگی خود بودند.
یکی دیگر از جوانانی که در آن زمان در محله ی ما حضور داشت، عبدالله مسگر بود. او در آن زمان دارای مدرک لیسانس و بسیار خوش برخورد بود. او یک شخصیت سیاسی مخالف شاه و دوست صمیمی ابراهیم به حساب می آمد.
یک روز که همگی توی محل مشغول والیبال بودیم، عبدالله آمد و سلام کرد و گفت: رفقا، ما می خواهیم یک هیئت برای جوان های محل درست کنیم. هدف ما از راه اندازی هیئت، فقط روضه خوانی و قرآن و…نیست، بلکه می خواهیم جایی باشد که بچه های محل از حال یکدیگر باخبر شوند. یعنی لااقل هفته ای یکبار همدیگر را ببینیم. همه قبول کردیم. هفته ای یکبار با طرح عبدالله مسگر دور هم جمع می شدیم. نمی دانید این هیئت چقدر برکات داشت. خود عبدالله مسگر برای ما آموزش قرآن را آغاز کرد. بنده و بسیاری از جوانان آن دوره، قرآن خواندن را در این هیئت یاد گرفتیم. بعد هم عبدالله که از همه باسواد تر بود، برای ما از تفسیر آیات و مسائل روز و… می گفت.
بچه ها اینقدر به این هیئت وابسته بودند که اگر آن سوی شهر بودند، خودشان را سر ساعت برای جلسات هیئت به محل می رساندند.
یک پای ثابت جلسات هم ابراهیم بود. اصلا حضور او باعث می شد که خیلی از رفقا ترغیب به هیئت شوند. یادم هست در ایام انقلاب، همین هیئت زمینه را برای تمام رفقا فراهم کرد تا با انقلاب و حضرت امام آشنا شوند. انقلاب پیروز شد و دوران جهاد و دفاع مقدس آغاز شد. من دقت کردم و دیدم، بیشتر آن افرادی که روزگاری دچار مشکلات حاد بودند و هیچکس امیدی به هدایت آن ها نداشت، همراه با ابراهیم در جبهه هستند. دو نفر از آن ها شهید شدند. با اینکه تغییرات روحی آن ها را دیده بودم، اما با خودم گفتم: این ها الآن در آن دنیا چه وضعیتی دارند. اهل بهشت می شوند؟!
همان شب در عالم خواب، آن دو نفر را دیدم. جایگاه بسیار والایی داشتند همراه با اهل بهشت! یقین پیدا کردم که آن ها جزو مقربین پروردگار هستند.
روزها گذشت و ابراهیم هر بار به مرخصی می آمد، جمع دوستان را مصفی می کرد. یکبار خواب دیدم که ابراهیم به مرخصی آمده. دلم برایش خیلی تنگ شده بود. صبح رفتم جلوی منزل آن ها. دل توی دلم نبود. به خودم گفتم: آخه با یک خواب که نمیشه مزاحم مردم بشن؟!
چند دقیقه بعد خود ابراهیم جلوی درب خانه آمد!نمی دانید چقدر خوشحال شدم. همدیگر را بغل کردیم و…گفت: از کجا فهمیدی من آمدم؟
گفتم: دل به دل راه داره. اینقدر شما رو دوس دارم که هر وقت بیای مرخصی در خواب میبینم. هر چند فرصت او کوتاه بود، اما یاد روزهایی که شب و روز باهم بودیم و والیبال بازی میکردیم، هیچگاه از ذهن من و او فراموش نمی شد. خاطرات والیبال ها را باهم مرور می کردیم و می خندیدیم.
یادم هست آخرین بار نیز که عازم جبهه بود او را دیدم. با حالت خاصی به من گفت: من دارم میرم، کاری نداری؟ مطمئن بود که دیدار آخر است.
آنجا هم حرف از روزهای خوش والیبال شد. ابراهیم مکثی کرد و گفت: من اونطرف توپ و تور را آماده می کنم تا شما هم بیایید. این را گفت و رفت…
سال ها گذشت. خدواند توفیق داد و توانستم ابیاتی در موضوعات مختلف بسرایم. اما یکی از اولسن اشعارم را در مورد ابراهیم و شرح حالش سرودم:
در پنجره ی خانه ما حال و هوائی ست
چون رهگذر کوچه ما مرد خدائی ست
افتاده و پربار، چنان سرو خرامان
در هر قدمش عشق به پرواز و کمالی ست
او هادی عشق است و بسی پاک و منزه
گویی که حدیثی و کلامی ز خدائی است
آیات خدا چون فکند نور به دل ها
این آیه چنان نور به مصباح هدائی ست
در شهر طلب عاشق و سرمست ترینست
انگار به دنبال تمنای وصالی است
سیراب نگردد که به جانش شرری هست
او تشنه ترین تشنه دریای نیازی ست
نظرات
ارسال دیدگاه برای این نوشته بسته می باشد.